Φοιτητικό Συνέδριο | Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών | Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Σπασμένη Πόλη
Σύγχρονες Προκλήσεις για την Αρχιτεκτονική και τον Αστικό Χώρο
Βόλος | 7-8-9 Νοεμβρίου 2025
Το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας διοργανώνει συνέδριο με θέμα τις σύγχρονες προκλήσεις για την αρχιτεκτονική και τον αστικό χώρο και καλεί φοιτητές, φοιτήτριες, τόσο προπτυχιακού όσο και μεταπτυχιακού επιπέδου, νέους/νέες απόφοιτους καθώς και υποψήφιους διδάκτορες να συμμετάσχουν σε έναν κριτικό διάλογο για τα σημερινά ζητήματα των ελληνικών πόλεων και τη δυνατότητα της αρχιτεκτονικής να γίνει εργαλείο αμφισβήτησης και ενδυνάμωσης, διαμορφώνοντας νέες συλλογικές δυναμικές και απαντήσεις στις κοινωνικές ανάγκες.
| Επιστημονική επιτροπή | Οργανωτική Επιτροπή |
|---|---|
| Σοφία Βυζοβίτη, καθηγήτρια Τ.Α.Μ. Π.Θ. | Κωνσταντίνα Ανδριανοπούλου, φοιτήτρια Τ.Α.Μ. Π.Θ. |
| Ασπασία Κουζούπη, επικ. καθηγήτρια Τ.Α.Μ. Π.Θ. | Χριστίνα Γκέκα, φοιτήτρια Τ.Α.Μ. Π.Θ. |
| Ίρις Λυκουριώτη, αναπλ. καθηγήτρια Τ.Α.Μ. Π.Θ. | Έφη Δημητρακοπούλου, υποψ. διδακτ. Τ.Α.Μ. Π.Θ. |
| Κώστας Μανωλίδης, καθηγητής Τ.Α.Μ. Π.Θ. | Μαρία Λιάπη, φοιτήτρια Τ.Α.Μ. Π.Θ. |
| Φανή Παραφόρου, μέλος ΕΔΙΠ Τ.Α.Μ. Π.Θ. | Βασιλεία Πουλιανίτη, απόφοιτη Τ.Α.Μ. Π.Θ. |
| Πέτρος Φωκαΐδης, επικ. καθηγητής Τ.Α.Μ. Π.Θ. | Εύη Στέλιου, απόφοιτη Τ.Α.Μ. Π.Θ. |
| Δημήτρης Ψυχογυιός, αναπλ. καθηγητής Τ.Α.Μ. Π.Θ. | Φωτεινή Τσακάλου, φοιτήτρια Τ.Α.Μ. Π.Θ. |
| Fabiano Micocci, επικ. καθηγητής Τ.Α.Μ. Π.Θ. | Πέτρος Φλαμπούρης, υποψ. διδακτ. Τ.Α.Μ. Π.Θ. |
ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ
Αντικείμενο του Συνεδρίου
Η αρχιτεκτονική, ως τέχνη και επιστήμη του χώρου, έχει πάντοτε τη δύναμη να βελτιώνει και να νοηματοδοτεί πτυχές της συλλογικής μας διαβίωσης. Όμως, σε μία εποχή πολλαπλών κρίσεων, όπως η σημερινή, αυτή η δυνατότητα υποχωρεί και ο δομημένος χώρος αντιμετωπίζεται μόνο ως αρένα κοινωνικού ανταγωνισμού και κερδοσκοπικών στρατηγικών.
Οι ελληνικές πόλεις δέχονται τις συνέπειες μιας αυξανόμενης πίεσης από φαινόμενα όπως η τουριστική μονοκαλλιέργεια, η περιβαλλοντική υποβάθμιση, η εκποίηση δημόσιας περιουσίας, η εμπορευματοποίηση του δημόσιου χώρου και η κουλτούρα ασφάλειας, επιτήρησης και περίφραξης. Επιπλέον η επιθετική αναδιανομή της κατοικίας μέσω της εκχώρησης του κτιριακού αποθέματος σε ξένα funds/κεφάλαια, σε συνδυασμό με τον εξευγενισμό και το rebranding περιοχών, επιφέρουν ριζικές ανατροπές σε χρήσεις αστικής γης και σοβαρό στεγαστικό έλλειμα. Ο χαρακτήρας των πόλεων σταδιακά μεταλλάσσεται, σε βάρος των τοπικών κοινωνιών και του περιβάλλοντός τους.
Η αρχιτεκτονική πρακτική σπάνια αντιτάσσεται σε αυτήν την πραγματικότητα χωρίς να εργαλειοποιηθεί από αυτήν. Όλο και σπανιότερα στέκεται επικριτικά σε διεργασίες απορρύθμισης και υφαρπαγής, προκειμένου να προτάξει συλλογικές αξίες και κοινό όφελος. Εγκλωβισμένη στην αναπαραγωγή καταναλωτικών αισθητικών στερεοτύπων και στις υποδείξεις του «αρχιτεκτονικού μάρκετινγκ», παράγει συνήθως έργο χωρίς κοινωνικά ερείσματα αλλά μόνο με εφήμερη ανταλλακτική αξία. Η κοινωνική αποστολή της αρχιτεκτονικής συνεχώς περιστέλλεται ή παραχαράσσεται από μια επικοινωνιακή ρητορική περί βιωσιμότητας και καινοτομίας.
Αντίστοιχα, το διεθνοποιημένο εργασιακό περιβάλλον διαμορφώνει νέους-ες αρχιτέκτονες-ισσες, των οποίων η πρακτική καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από οικονομικές κι επενδυτικές επιδιώξεις, υποβαθμίζοντας έτσι την ποιότητα και τη σημασία του μελετητικού έργου και της αρχιτεκτονικής παρέμβασης.
Στόχος του συνεδρίου είναι να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο ανταλλαγής ιδεών προκειμένου να αναδειχθούν τα διακυβεύματα της εποχής μας, καθώς και νέες κατευθύνσεις και προτάσεις για τις πόλεις και την αρχιτεκτονική. Οι θεματικές χωρίζονται σε πέντε υποκατηγορίες:
1. Ιδιωτικοποίησεις Και Κοινοί Πόροι
Η τάση ιδιωτικοποίησης δημόσιων χώρων και υπηρεσιών έχει αναδειχθεί σε κεντρική παράμετρο των χωρικών πολιτικών των τελευταίων χρόνων. Από τις παραλίες, τα πάρκα και τις υποδομές μέχρι κοινωφελή ιδρύματα, η μεταφορά κοινών πόρων σε ιδιωτικά συμφέροντα δημιουργεί αποκλεισμούς, περιφράξεις και ασυνέχειες στον αστικό χώρο. Παράλληλα, στρατηγικές αστικής ανάπλασης αντιμετωπίζουν τον αστικό χώρο με επιχειρηματικούς όρους και γίνονται άλλοθι για την κοινωνική «εξυγίανση» περιοχών.
2. Τουριστικοποίηση, Εξευγενισμός και Αστική Ταυτότητα
Η υπέρμετρη ανάπτυξη του αστικού τουρισμού, σε συνδυασμό με ανερχόμενες τάσεις όπως ο εναλλακτικός τουρισμός, οι ψηφιακοί νομάδες, και οι θύλακες διασκέδασης, οδηγoύν σε κατάληψη και εξευγενισμό (gentrification) κεντρικών περιοχών των πόλεων, αύξηση ενοικίων και εκτοπισμό των τοπικών πληθυσμών. Δημιουργείται στεγαστικό έλλειμα λόγω της βραχυπρόθεσμης μίσθωσης αλλάζοντας την συνοχή και την μικροοικονομία των αστικών γειτονιών, και κατ’ επέκταση, την αστική ταυτότητα. Πως ο μόνιμος κάτοικος καθίσταται εχθρός; Πως ο σχεδιασμός μπορεί να υπερασπιστεί την αυθεντικότητα και πολλαπλότητα των αστικών λειτουργιών και των δικαιωμάτων των κατοίκων στην πόλη τους;
3. Επιτήρηση και Καταστολή
Η οικονομική κρίση των τελευταίων δεκαετιών έχει γίνει μέσο για την βίαιη εγκαθίδρυση νέων σχέσεων και νέων νοημάτων. Κεντροβαρική σε αυτά είναι η ανάδειξη της ασφάλειας σε ρυθμιστικό παράγοντα της καθημερινότητας. Με την εξάπλωση της ψηφιακών τεχνικών ελέγχου και της αστυνομικής επιτήρησης ο αστικός χώρος μετατρέπεται σε εργαστήριο πειθάρχησης και κανονικοποίησης. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της συνεχούς επιτήρησης, του ελέγχου και της ορατότητας στην αρχιτεκτονική; Πως αναδιαμορφώνονται οι σχέσεις κατοίκων και δημόσιου χώρου;
4. Αρχιτεκτονική και Περιβαλλοντική Ανθεκτικότητα
Παραδείγματα έργων και χωρικών πρακτικών που προωθούν την περιβαλλοντική ανθεκτικότητα ως απάντηση στην κλιματική κρίση, την οικολογική υποβάθμιση και τις καταστροφικές επιπτώσεις της αναπτυξιολατρείας. Διερεύνηση προσεγγίσεων που αποδεσμεύουν την αρχιτεκτονική από τη λογική της μεγέθυνσης και της εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων, εστιάζοντας στη βιωσιμότητα, την κυκλική οικονομία και τις συνεργατικές διαδικασίες σχεδιασμού. Ανάλυση του ρόλου της αρχιτεκτονικής στην αποαποικιοποίηση του φαντασιακού από την κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη αφήγηση και στην ενίσχυση μορφών χώρου που ενσωματώνουν την περιβαλλοντική δικαιοσύνη και τη συμβιωτικότητα.
5. Ορατότητα και Διεκδίκηση
Η ορατότητα στον αστικό χώρο διαμορφώνεται από πολύπλοκες κοινωνικές ανισότητες, στις οποίες το φύλο, η εθνοτική ταυτότητα, η κοινωνική τάξη και άλλοι παράγοντες καθορίζουν ποιοι γίνονται αποδεκτοί, ποιοι περιθωριοποιούνται και ποιοι αποκλείονται. Έτσι, οι διαφιλονικούμενοι χώροι γίνονται πεδία κοινωνικών συγκρούσεων, όπου οι αποκλεισμοί, οι περιθωριοποιήσεις και οι ανταγωνισμοί για την πρόσβαση στον χώρο εντείνουν τις ανισότητες. Απέναντι σε αυτές τις συνθήκες, τα τοπικά κινήματα διεκδικούν την ορατότητά και την παρουσία τους, μετασχηματίζοντας τον χώρο μέσα από συλλογική δράση και αντίσταση.
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Για οποιαδήποτε επικοινωνία μπορείτε να στείλετε στο mail του συνεδρίου:
spasmenipoli-at-uth.gr
Για επιπλέον ενημερώσεις μπορείτε να ακολουθήσετε τον λογαριασμό του συνεδρίου στο instagram:
spasmenipoli
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ-ΠΡΟΣΩΠΑ
ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ
-Ευαγγελόπουλος Χρήστος
-Μαντζουνέας Ελευθέριος
-Παυλίδου Δωροθέα
-Σουφλέρης Γιάννος
-Στεφανίδη Ελευθερία
-Τασιοπούλου Δανάη
-Τρακάκη Θάλεια
-Space politics methodologies
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ, ΕΞΕΥΓΕΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΣΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
-Αδαμοπούλου Άρτεμις
-Γιαπουτζίδη-Καρρά Ελένη
-Γκαβογιάννη Μερόπη-Ελένη
-Κατσανεβάκη Λητώ Μαρίνα, Φαντίδου Μαρία Νεφέλη
-Μητροπούλου Μαρία
-Παπακωνσταντίνου Μπράτη Ιωάννα
-Σπηλιόπουλος Πάνος
-Τσανάδη Δήμητρα, Φίλη Ελένη
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ
-Έντουαρντς Κανίνια Έμιλυ, Τσιόπτσια Αναστασία
-Καλτσά Μυρσίνη, Παππά Αγγελική
-Μανεσιώτη Γεωργία
-Μπάκνης Χρήστος
-Μπαρούτι Ειρήνη
-Νικολούτσου Χ., Σιαπάτη Γ.
-Περδικούρη-Παπαδοπούλου Κατερίνα
-Ρίζου Κατερίνα
ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ
-Αϊλαμάκη Ιωάννα, Κακάβα Ευαγγελίνα
-Βάκα Κατερίνα
-Γεωργίου Μαρία
-Γραφάκου Σωτηρία-Αφροδίτη
-Ευσταθίου Κωνσταντίνος
-Ζυρπιάδου Κατερίνα, Καλούπη Ισμήνη
-Καρακώστα Γεωργία, Μεταξιώτη Νεφέλη, Τερκενλή Λυδία
-Κισκίνη Ευγενία, Μανωλάκης Γιάννης
-Κωλέτσης Ευάγγελος
-Μπασμπανάς Γιώργος
-Μπίνιος Μιχαήλ
-Νίκας Ιωάννης
-Φλαμπούρης Πέτρος Κ.
-Χριστοδούλου Κορνηλία
ΟΡΑΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗ
-Αναστασοπούλου Θεοδώρα, Γιαννακοπούλου Ιωάννα, Θεοδοσίου Μαριλία
-Αποστόλου Ευαγγελία
-Ζυρπιάδου Κατερίνα, Κοτσίκος Φίλιππος
-Καρακίτσου Βασιλική
-Καρβουνιάρης Κωνσταντίνος, Ραϊκίδου Ευαγγελία,
Uliasz Cody
-Κυριαζή Αιμιλία
-Λούντζης Γεώργιος Δ., Νικολαΐδη Γαλήνη
-Μαρκοπούλου Δάφνη
-Μιχαλέου Μάριαμ – Δήμητρα
-Νάτσης Στέφανος
-Νικολακάκου Λουκία
-Παναγιώτου Ιωάννης
-Παπαδουράκη Εύα
-Σημαντηράκη Βασιλική
ΟΜΙΛΙΕΣ-ΠΡΟΣΩΠΑ
Θάνος Ανδρίτσος
Ο Θάνος Ανδρίτσος είναι αρχιτέκτονας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με μεταπτυχιακές σπουδές Πολεοδομίας και Χωροταξίας στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, όπου και εκπονεί διδακτορική διατριβή για τις πολιτικές και εφαρμογές της «βιώσιμης αστικής ανάπτυξης». Εργάζεται επί σειρά ετών σε ερευνητικά προγράμματα καθώς και σε έργα χωρικού σχεδιασμού, αστικής ανάπτυξης, πολεοδομικής νομοθεσίας και συμμετοχικού σχεδιασμού. Είναι ιδρυτικό μέλος των διεπιστημονικών κοινοτήτων Commonspace και Participatory Lab. Έχει συγγράψει ή συνεπιμεληθεί τα έργα «Συμμετοχικός σχεδιασμός: Πόλη, περιβάλλον και κλιματική αλλαγή», «Βιώσιμη αστική ανάπτυξη: Ποιος ο ρόλος των πολιτών;» και «Συμμετοχικός δημοτικός προϋπολογισμός», καθώς και σειρά άρθρων σε συλλογικούς τόμους, περιοδικά και εφημερίδες.
Κώστας Βουρεκάς
Ο Κώστας Βουρεκάς είναι αρχιτέκτονας μηχανικός ΕΜΠ με Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στην Πολεοδομία - Χωροταξία. Εκπονεί τη διδακτορική του διατριβή στον τομέα Πολεοδομίας - Χωροταξίας του ΕΜΠ με αντικείμενο τις μεταλλαγές στον χωρικό σχεδιασμό στην Ελλάδα κατά την περίοδο της κρίσης. Διαθέτει επίσης επιστημονικές δημοσιεύσεις, συμμετοχές σε διεθνή και εθνικά πολεοδομικά συνέδρια και επικουρικό διδακτικό έργο στην κατεύθυνση «Πολεοδομία – Χωροταξία» του ΔΠΜΣ «Αρχιτεκτονική – Σχεδιασμός του Χώρου» του ΕΜΠ και αλλού. Διαθέτει επίσης πολυετή επαγγελματική εμπειρία συμμετοχής σε πλήθος πολεοδομικών και περιβαλλοντικών μελετών ευρέως φάσματος. Έχει διατελέσει Γενικός Γραμματέας του Σωματείου Μισθωτών Τεχνικών, μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ και σήμερα είναι Πρόεδρος του Τμήματος Αττικής του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ).
Μαρία Μπουσδέκη
Είμαι Αρχιτέκτων μηχανικός, απόφοιτη του τμήματος του Πανεπιστημίου Πατρών με μεταπτυχιακό MSc «Περιβάλλον και Ανάπτυξη» από το τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Εργάζομαι εδώ και 7 χρόνια σε τεχνικές και μελετητικές εταιρείες ενώ είμαι υποψήφια διδάκτωρ του τμήματος Τοπογραφίας του Τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Τον Μάρτιο του 2024 εκδόθηκε μελέτη μου σχετικά με το φαινόμενο του gentrification με τίτλο «Gentrification και εκτοπισμός, μια μελέτη και μερικές σκέψεις για το τι συμβαίνει στις γειτονιές μας». Στο παρόν είναι υπό έκδοση μελέτη με τίτλο «Gentrification στην Πάτρα;» από τις ίδιες εκδόσεις.Στο πλαίσιο της διατριβής μου αναζητώ έναν πρακτικό τρόπο έγκαιρης ανίχνευσης διαδικασιών Gentrification την ώρα που αυτές συμβαίνουν και - κυρίως - προτού βιώσουμε τις επιπτώσεις τους στη ζωή μας. Ένα εργαλείο έγκαιρης προειδοποίησης εμφάνισης του φαινομένου.
Χρήστος Φιλιππίδης
Ο Χρήστος Φιλιππίδης είναι ανεξάρτητος ερευνητής με ερευνητικό υπόβαθρο στις αστικές σπουδές και την αστική γεωπολιτική. Τα τελευταία χρόνια διεξάγει κριτική έρευνα πάνω σε ζητήματα που σχετίζονται με την ασφαλειοποίηση και τη στρατιωτικοποίηση των πόλεων, με ιδιαίτερη εστίαση στις θεωρίες και τις πρακτικές της αντιεξέγερσης. Ενίοτε διδάσκει.